وَالضُّحَى ؛ که انتخاب سخت ترین کارِ دنیاست ، وَاللَّیْلِ إِذَا سَجَى ؛ نه اینکه ندانم چه چیز را انتخاب کنم، نه اینکه مطمئن نباشم کدام راه درست است، نه، مساله خودِ انتخاب است که سخت ترین کارِ دنیاست ، مَا وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَمَا قَلَى ؛ بین دو راه مانده ای که کدام را انتخاب کنی، یک نفر برادری اش را ثابت کرده، یکی دیگر نه، ولی هم این مهم است و هم آن و تو واماده میان این دو ... ، وَلَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَّکَ مِنَ الْأُولَى ؛ چه کنم؟ کدام یک؟ وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَى ؛ چه زمانی؟ کِی؟ دیر یا زود؟ منِ انسانِ عجول چقدر صبر کنم؟ أَلَمْ یَجِدْکَ یَتِیمًا فَآوَى؟ وَوَجَدَکَ ضَالًّا فَهَدَى؟ وَوَجَدَکَ عَائِلًا فَأَغْنَى؟ هر کدام حجت میاورند، هر کدام در هر مقطعی کاری کرده اند که باید، جایی بوده اند که باید، یکی اندازه ی خدایی خود و دیگری اندازه ی بندگیِ خودش ... تو چه کردی؟ قرار است چه بکنی؟ فَأَمَّا الْیَتِیمَ فَلَا تَقْهَرْ ؛ وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ ؛ وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ ؛ چه کسی یتیم تر از توی آخرالزمانیِ ایمان به پوست پاره آورده؟ چه کسی سائل تر از توی امام زمان ندیده ی اضطرارنافهم؟ هان ؟ چه کسی یتیم تر از تو برای رفتن پیشِ خدایت؟ بگو، به خاطر بیاور، نعمت های پروردگارت را بشمار، ببین :

أَلَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ؟ کداممان بودیم؟ ما یا حرف مردم؟ وَوَضَعْنَا عَنکَ وِزْرَکَ ؛ ما تو را درک کردیم یا مردم؟ الَّذِی أَنقَضَ ظَهْرَکَ ؛ داشتی لِه میشدی بیچاره، شکسته بودی، تمام شده بودی، نابود شده بودی، پیش همین مردمی که میگویی بی آبرو و اعتبار شده بودی ، وَرَفَعْنَا لَکَ ذِکْرَکَ ؛ آبرودارت کردیم، حرفت را بلند مرتبه کردیم، نگاهت را با جذبه کردیم، بینِ همین مردمِ بی عزت عزتت دادیم ، فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا ؛ إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا ؛ منِ ربِّ کن فیکون دارم قسم میخورم، مردم نیستند، منم، ببین، من منم که میگویم با هر سختی آسانی ست از من میشنوی نه مردم ، فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ ؛ وَإِلَى رَبِّکَ فَارْغَبْ ؛ یعنی که فارغ میشوی از این غم، یعنی که مشتاق میشوی به عبادتِ من، یعنی که بنده میشوی، پس بکوش، بکوش و عبادت کن، بکوش و صبوری کن، بکوش و چشم بر حرفِ مردم ببند، بکوش و زندگی کن، که من هستم.

+ معنایِ سوره ی ضحی و انشراح را بخوانید.

+ این دو سوره به یکباره بر قلب پیامبر گرامی اسلام نازل شده اند، و هر زمان که قرائت میشوند باید با هم و پشتِ سرِ هم خوانده شوند حتی در نمازِ واجب.

+ حرفِ خدا.